Lisa van den Akker Nieuws 23 jun 2022, 14:45

Leestijd: 2 minuten

Zelfs in Nederland werkt helft van de zwangeren onder onveilige omstandigheden

Nederland is een welvarend land waar alles goed geregeld is – tenminste dat denken we vaak. Toch blijkt uit nieuw onderzoek dat dit lang niet altijd het geval is. De helft van alle Nederlandse zwangere vrouwen werkt namelijk onder onveilige omstandigheden.

Eerlijk gezegd waren wij hier op de redactie even stil van deze cijfers. Het feit dat er gewoon in ons eigen land zoveel zwangere vrouwen onder onveilige omstandigheden werken vinden wij shocking. Toch liegen de cijfers van het onderzoek, dat werd gedaan door de afdeling Verloskunde in Amsterdam UMC, er niet om. “Dit zijn geen individuele gevallen. Het is een serieus maatschappelijk probleem waar op korte termijn verandering in moet komen”, zegt bedrijfsarts Monique van Beukering, hoofdonderzoeker van Amsterdam UMC.

Helft van alle Nederlandse zwangere vrouwen werkt onder onveilige omstandigheden

Voor het onderzoek volgden ze een groep van 269 gezonde zwangere vrouwen met een laag risico op complicaties. Deze groep was representatief voor de Nederlandse werkende zwangeren. Op verschillende momenten tijdens de zwangerschap zijn gedetailleerde gegevens verzameld over hun werkomstandigheden. De helft van deze gezonde zwangere vrouwen werkte in omstandigheden, niet volgens de wettelijke regels en (medische) richtlijnen.

Het gaat hierbij om fysiek belastend werk, stress, lange en onregelmatige werktijden, lawaai, contact met infectieziekten of chemische stoffen. Vooral vrouwen met een lager opleidingsniveau (tot mbo) lopen een risico op onveilige werkomstandigheden, net als vrouwen die werkzaam zijn in de zorg, het onderwijs, de kinderopvang, welzijn, de horeca, de industrie, de bouw en de schoonmaak. Zij lopen daardoor een hoger risico op een miskraam, of op vroeggeboorte. Daarnaast hebben de vrouwen meer kans op een hoge bloeddruk tijdens de zwangerschap.

Richtlijn en wetten rond zwangerschap

Hoe zit het dan precies met die richtlijnen en wetten als het aankomt op werken tijdens de zwangerschap? Die zijn er gelukkig wel. De huidige adviezen in de wetgeving en richtlijnen zijn gezamenlijk opgesteld met alle betrokken partijen: bedrijfsartsen, verloskundigen, gynaecologen, experts van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM), de Sociaal-Economische Raad (SER) en andere vertegenwoordigers van werknemers- en werkgeversorganisaties. Ze staan in de richtlijn ‘Zwangerschap, Porpartumperiode en Werk’ van de Nederlandse Vereniging voor Arbeids- en Bedrijfsgeneeskunde en in de ‘Handreiking Arbomaatregelen Zwangerschap & Werk’ van de Sociaal Economische Raad.

Toch blijkt dus uit het onderzoek dat deze richtlijnen vaak niet worden nageleefd. Maar juist omdat uit onderzoek is gebleken dat lichamelijk belastend werk en lange werktijden de kans op bijvoorbeeld vroeggeboorte verhogen zijn die richtlijnen wel belangrijk. “Als zwangere vrouwen deze richtlijnen volgen, kunnen ze veilig doorwerken tot aan hun zwangerschapsverlof“, zegt Van Beukering. “Eerste stap is dan ook in kaart brengen welke risico’s er op de werkplek zijn en welke maatregelen getroffen moeten worden. Zo bespreekt de bedrijfsarts in Amsterdam UMC dit altijd met de zwangere werknemer. Maar helaas gebeurt dat niet overal: uit het onderzoek blijkt dat maar 15 procent van de zwangeren goed wordt voorgelicht over de risico’s tijdens het werk. Het is de hoogste tijd dat daar verandering in komt.”

Zo zit het in andere landen met ouderschapsverlof en zwangerschapsverlof