Chiara Izelaar Kinderen 4 apr 2020, 10:55

Leestijd: 4 minuten

Kan jouw kleuter al lezen en rekenen? Zo herken of je kind hoogbegaafd is!

Kan jouw kleuter al lezen en schrijven, puzzels van honderd stukjes leggen en sommen oplossen? Dan is het logisch dat je je afvraagt of je kind misschien wel hoogbegaafd is. De kans is klein, want slechts twee tot drie procent van de Nederlandse burgers is hoogbegaafd.

Sowieso worden hoge intelligentie en hoogbegaafdheid vaak met elkaar verward. Dit komt misschien wel omdat er nog veel onduidelijkheid over dit fenomeen bestaat. Want wanneer is je kind nu hoogbegaafd en wanneer simpelweg héél slim?

Hoogbegaafd of slim?

Hoewel het heel verleidelijk is om hoogbegaafdheid aan de hand van iemands IQ vast te stellen, omvat hoogbegaafdheid meer. Een IQ score van 130 of hoger duidt niet perse op hoogbegaafdheid, maar zegt wel dat iemand super intelligent is. Begaafdheid uit zich in verschillende vormen en op diverse gebieden. Het is dus heel goed mogelijk dat een hoogbegaafd kind op één gebied uitblinkt en op andere vlakken middelmatig scoort.

Of kinderen bepaalde talenten ontwikkelen hangt niet alleen af van hun IQ, maar ook van hun karaktereigenschappen en hun sociale omgeving. In grote lijnen is hoogbegaafdheid een combinatie van drie kenmerken: een IQ van 130 of hoger, een creatief brein en een flinke dosis doorzettingsvermogen.

Een flinke voorsprong

Naast een voorsprong op cognitieve, motorische, spraak-en taaltechnische vaardigheden, hebben begaafde kinderen vaak ook een creatief brein. Ze denken out of the box. Normaliter zullen kinderen de som “1+1” door middel van een telraam of met hun vingers oplossen. Begaafde kids bedenken echter andere manieren om deze som uit te rekenen. Daarnaast bedenken ze wat het nut is van optellen en wat je nog meer kunt doen met sommen.

Het is dan ook niet gek dat begaafde kinderen bekend staan als nieuwsgierige aagjes. Ze zullen niet rusten tot ze een vraagstuk hebben opgelost, wat naast een nieuwsgierige aard gepaard gaat met een flinke dosis doorzettingsvermogen. Als het ware dienen hoge intelligentie, creativiteit, nieuwsgierigheid en doorzettingsvermogen samen te smelten als je ergens in uit wil blinken. Dit kan zich echter ook uiten in muziek, sport of kunst. Een hoogbegaafd kind kan bijvoorbeeld hartstikke goed schaken, maar vette onvoldoendes halen voor aardrijkskunde.

Herkenbare signalen

Over het algemeen zullen hoogbegaafde kinderen de bovengenoemde signalen afgeven, maar ieder kind is anders. Daarnaast speelt de leeftijd van het kind ook een rol. Zo uiten baby’s hun nieuwsgierigheid op een andere manier dan kleuters:

Baby’s 

Hoogbegaafde kinderen wijken al vanaf hun geboorte af van hun leeftijdsgenootjes. Zo hebben deze baby’s opvallend veel behoefte aan aandacht en juist minder aan slaap. Ook maken ze sneller oogcontact en zijn ze erg alert. Begaafde kinderen zijn vanaf hun geboorte erg beweeglijk en slaan kruipen vaak over. Wat erin resulteert dat ze na acht tot twaalf maanden al kunnen lopen. Veel ouders staan er niet bij stil dat deze signalen wel eens op hoogbegaafdheid kunnen duiden.

Peuters

Bij peuters is de ontwikkelingsvoorsprong echter duidelijker herkenbaar. Zo zijn ze erg ondernemend, motorisch vaardig en zelfstandig. Ze hebben een ijzersterke wil en zijn ontzettend nieuwsgierig. Hoogbegaafde peuters hebben dan ook al snel door hoe de vork in de steel zit. Zo begrijpen hoe een oorzaak-gevolg relatie werkt en hebben een goede ruimtelijke oriëntatie. Cijfers, kleuren en letters hebben ze snel onder de knie en spelletjes voor hun leeftijd ervaren ze als saai.

Kleuters

Kleuters zijn vaak erg nieuwsgierig en onthouden verbazingwekkend genoeg alles wat je hen vertelt. Over het algemeen kunnen begaafde kinderen in hun kleuterfase met gemak een moeilijke puzzel oplossen, lezen en schrijven.

Ontwikkeling

Als je de bovenstaande signalen herkent is het verstandig om een expert in te schakelen. De kans is groot dat jouw kind wordt bestempeld met ADHD, terwijl je kind eigenlijk gewoon een ontwikkelingsvoorsprong heeft. Sommige kinderen krijgen zelfs jarenlang therapie, omdat psychologen ervan uitgaan dat er sprake is van een gedragsstoornis. Men gaat er dan ook vaak vanuit dat hoogbegaafde kinderen “sociaal gestoord zijn”. Dit is echter niet het geval, het betreft juist vaak hele open én vooral gevoelige kinderen. Juist daarom is de kans groot dat zij in zichzelf keren wanneer er niets met “hun gave” wordt gedaan.

In feite kunnen hoogbegaafde kinderen in groep 1 al lezen, maar ze willen niet als betweters worden beschouwd. Uit angst om gepest te worden of om op een andere manier buiten de boot te vallen passen zij zich aan. Dit zorgt ervoor dat ze onderpresteren, zichzelf niet verder ontwikkelen en de verveling al gauw toeslaat. Omdat ze een in de klas vaak een masker opzetten zullen docenten niet 1,2,3 opmerken dat er iets met je kind aan de hand is. Daarom is het juist zo belangrijk om als ouder zijnde een goed oogje in het zeil te houden.

Test

Kinderen kunnen vanaf tweeënhalf jaar al in aanmerking komen voor een test op hoogbegaafdheid. In eerste instantie klinkt dit misschien heel vroeg, maar zoals eerder genoemd is het belangrijk om hoogbegaafdheid bij kinderen te herkennen en erkennen. Juist wanneer kinderen in aanraking beginnen komen met leeftijdsgenootjes – op de peuterspeelzaal of in de kleuterklas – is de juiste stimulans belangrijk. Zodra duidelijk is dat jouw kind hoogbegaafd is kan zijn/haar omgeving – school, familie, vrienden, thuis – hier rekening mee houden. Ook bij twijfel raden we je aan om een test aan te vragen bij de huisarts!

Lees ook:

• Moeder: ‘Ik leer mijn dochter niet om slim te zijn, ik leer haar om aardig te zijn’
• Is jouw kind hoogbegaafd? Aan deze 10 dingen herken je het