Sabine van der Spoel Kinderen 30 nov 2024, 13:02

Leestijd: 5 minuten

Wat te doen als je peuter jaloers is op je pasgeboren baby? 

Voor veel ouders is niets mooier dan een tweede baby krijgen, maar of je peuter dat enthousiasme deelt? Dat valt soms best tegen. Orthopedagoog Loes Waanders legt uit dat een jaloerse reactie van je oudste kind normaal is en hoe je ermee omgaat. 

Een peuter die jaloers is op de nieuwe baby is volgens orthopedagoog Loes Waanders niet alleen normaal, maar ook heel logisch. “Op het moment dat er een tweede baby komt die door de ouders net zo geliefd is, voelt dat voor die peuter eigenlijk als een partner die zegt dat hij of zij een nieuwe liefde heeft die net zo lief en leuk is als jij. Een nieuw broertje of zusje kan voor een peuter daarom best ingewikkeld zijn.” 

Jaloezie niet verwarren met ontdekken 

Ouders die opmerken dat hun peuter niet altijd lief doet tegen de nieuwe baby, interpreteren dit al snel als jaloezie. Volgens Waanders is het belangrijk om te onderscheiden of het gedrag van je peuter wel daadwerkelijk uit jaloezie voortkomt. “Peuters zijn nog heel jong. Als ouder kun je denken dat het wat ruwer omgaan met de baby jaloezie is, maar het kan ook een onhandige manier van spelen of contact maken zijn. Peuters kunnen dit zien als het spel. Als een peuter de baby bijvoorbeeld knijpt, dan gaat de baby huilen. Dat is voor jonge kinderen heel interessant. Ze krijgen dan direct een reactie, net zoals wanneer ze een lamp aandoen. Dit gedrag hoeft daarom niet te betekenen dat een kind jaloers is. Het kan jaloezie zijn, maar ook een onhandige manier van contact willen maken of experimenteren.”

Waanders vervolgt dat dit normaal en gezond gedrag is. “Een peuter beredeneert vanuit zichzelf. Die is niet bezig met het moedwillig pijn doen van een baby, maar is gewoon aan het ontdekken.” Volgens de orthopedagoog kun je je kind hierop aanspreken door het negatieve gedrag om te zetten in iets positiefs. “Pak bijvoorbeeld de hand van je peuter en laat hem of haar de baby aaien. Een baby kan dan gaan lachen en zo laat je de peuter zien dat de baby dat fijn vindt.” 

Jaloezie 

Er is vaak pas sprake van jaloezie als een peuter de ouder gaat claimen, met name wanneer de ouders bezig zijn met de baby. “Jaloezie kan fysiek zijn. De peuter duwt de baby bijvoorbeeld weg als de ouder of opvoeder de baby aan het voeden is of probeert dan ook op schoot te gaan zitten. Dat zijn tekenen van jaloezie. Maar de peuter kan ook dingen zeggen als: ‘mama is van mij’ en ‘de baby is stom’.” 

Niet alle kinderen worden jaloers op een nieuw broertje of zusje. Toch is het voor het oudste kind altijd een grote verandering. “De komst van een baby vraagt aanpassing, en een peuter kan hier zodanig door van slag raken dat dit op verschillende manieren zichtbaar wordt. Zo kunnen kinderen vaker driftbuien krijgen of kan een kind dat al zindelijk was, ineens weer in zijn broek plassen. Ook komt het vaak voor dat kinderen slechter gaan slapen. Dit komt omdat het kind vaak nog niet in woorden kan uitdrukken dat het moet wennen, dus het kind laat het in zijn gedrag zien. Dit is normaal, dus niet iets om je zorgen over te maken.”

Omgaan met de jaloezie 

Peuters die niet blij zijn met de komst van de baby, kunnen negatieve uitspraken doen. Ze zeggen bijvoorbeeld dat ze willen dat de baby weer terug gaat in mama’s buik. Dat is eigenlijk een normale uitspraak. “Het laat zien dat de gezinssituatie gezond is en dat een kind zich veilig genoeg voelt om dit te uiten.” Waanders raadt daarom aan om hier niet negatief op te reageren door te zeggen dat een kind dat niet mag zeggen. “Hiermee zeg je eigenlijk dat het gevoel van de peuter niet klopt, en dat terwijl het best logisch is dat een kind het op sommige momenten lastig vindt.” 

Als je merkt dat je kind jaloers is, is het juist belangrijk om de gevoelens van het oudste kind te erkennen. “Laat weten dat je begrijpt dat het wennen is en dat het gek voor je kind is dat er ineens een baby is. Erken de emoties, want het is ook lastig dat papa en mama meer tijd besteden aan de baby.” 

Vanuit een positieve benadering 

Als er sprake is van jaloezie, kun je je peuter het beste op een positieve manier bij de baby betrekken. “Ga bijvoorbeeld samen het flesje klaarmaken, zodat de peuter het gevoel heeft dat het onderdeel is van het gezin.” 

Houd het daarnaast positief en benadruk de dingen die je peuter goed doet. “Benoem expliciet wat het kind goed doet. Zeg bijvoorbeeld dat je ervan genoot dat hij of zij zo lekker aan het spelen was, of dat je het fijn vindt dat ze even rustig naast je zitten. Door dit zo helder uit te drukken, focus je op positieve interactie.” Ook is het belangrijk om een-op-eenmomenten in te plannen met je oudste kind. “Door bewust dingen met alleen je peuter te doen, krijgt de peuter de bevestiging dat papa en mama ook nog steeds van hem of haar houden.” Wees ook lief en mild voor jezelf. De nieuwe situatie – een nieuwe baby en een peuter die jouw aandacht nodig heeft – vraagt veel van jezelf. Als het nodig is, durf dan ook om hulp te vragen. 

Ten slotte wil Waanders benadrukken dat jaloezie bij peuters vrijwel altijd tijdelijk is. “Vaak zie je dat het gedrag van de peuter na een aantal weken of maanden sterk verbetert. Het is even lastig, maar de peuter zal uiteindelijk echt wennen aan de nieuwe situatie.” 

Loes Waanders 

Loes Waanders is orthopedagoog en specialiseert zich in ontspannen ouderschap. Ze helpt ouders die zoeken naar meer rust in de opvoeding en werk-gezinsbalans. 

Het is niet gek dat broertjes en zusjes elkaar soms even de tent uitvechten en jaloers op elkaar zijn. Het is natuurlijk ook niet niks voor je kind om de aandacht te delen met zijn broertje of zusje. Maar hoe ga je om met een kind die weleens jaloers is?

Komen tweede baby’s eerder? Dit zegt onderzoek erover