Sabine van der Spoel Gezondheid 20 nov 2024, 09:03

Leestijd: 5 minuten

‘Hoe voorkom ik dat mijn kind net zo bang wordt voor de tandarts als ik?‘ Kindertandarts geeft antwoord

Angst voor de tandarts komt vaker voor dan je misschien denkt. Maar liefst 40 procent van de volwassenen heeft hiermee te maken. Als ouder wil je die angst natuurlijk niet overdragen aan je kind, maar hoe voorkom je dit? 

Het eerste tandartsbezoek van je kind kan spannend zijn, maar die spanning wordt voornamelijk door de ouders zelf ervaren. “Jonge kinderen zijn nog heel blanco als ze voor het eerst bij de tandarts komen”, vertellen kindertandartsen Maaike Voorintholt en Daniela Rickert, die zich samen met hun team van kindertandartsen en (preventie)assistenten bij Tandartsenpraktijk Haren inzetten voor het verbeteren van de kindertandheelkunde. “Voor het eerst naar de tandarts gaan is een nieuwe situatie waar kinderen onbezorgd instappen.” 

Angsten projecteren 

Toch kan een kind angst ervaren als een ouder dat onbewust overdraagt. “We horen angstige ouders vaak dingen zeggen als: ‘Deze tandarts is heel lief, zij zal je geen pijn doen.’ Ouders bedoelen dit goed, maar zo’n uitspraak kan juist het zaadje van angst planten, waardoor het kind opeens terughoudender kan worden. Dat is dan echt een projectie van de ouders, want een kind heeft dan zelf nog niet bedacht dat iets pijn kan doen.”

Ook met non-verbale signalen kunnen ouders hun angst overdragen op hun kind. “Ouders kunnen bijvoorbeeld een blos in het gezicht of in de nek krijgen en wrijven continu in de handen. Deze signalen kunnen subtiel zijn, maar kinderen zijn zeer gevoelig voor de stemming van hun ouders.” Ook komt het voor dat ouders de verkeerde dingen zeggen in het bijzijn van hun kind. “Het is niet handig als ouders binnenkomen en meteen zeggen: ‘Ik vind het wel spannend. Ik heb geen idee hoe hij het gaat doen. Maar hiermee kan een kind juist het gevoel krijgen dat het spannend is.”

Gevolgen van angst 

Al op heel jonge leeftijd kunnen kinderen tandartsangst ontwikkelen. Maar liefst 15 procent van de kinderen is bang voor de tandarts en 6 procent van de kinderen gaat zelfs nooit naar de tandarts. “Als een kind de angst van de ouder overneemt, kan het moeilijk zijn om een simpele controle uit te voeren. Als die controle niet lukt, kan dat voor complicaties zorgen. Zo ontstaan er in melktanden sneller gaatjes. Als die niet behandeld worden, kan het probleem groter worden, wat leidt tot een ingrijpendere behandeling.” 

Overigens kan de angst van een ouder zich ook op een andere manier uiten. “Sommige ouders die heel bang zijn, willen er juist voor zorgen dat hun kinderen geen problemen krijgen met hun gebit en zijn extreem oplettend.” 

Tips van de tandarts 

Ben jij wat angstig voor de tandarts en wil je jouw gevoelens niet projecteren op je kind? De tandartsen delen praktische tips om dit te voorkomen. 

Gebruik de tandarts niet als dreigement 

Ouders kunnen de angst van hun kinderen onbedoeld versterken door de tandarts als een dreiging te gebruiken. “Als er veel gesnoept wordt, dreigen ouders soms met: ‘Dat gaat de tandarts niet leuk vinden’. Dit kan de angst voor de tandarts vergroten, omdat het kind de tandarts dan als iets negatiefs gaat zien. 

Praat niet over je eigen gevoelens

“Ouders kunnen voorkomen dat hun kind hun angst overneemt door niet over hun eigen angsten te praten met de tandarts. Dat kunnen ze beter doen als hun kind er niet bij is of het gesprek niet kan horen.”

Vermijd bepaalde woorden

“Het is belangrijk dat ouders bepaalde woorden niet gebruiken die angst op kunnen roepen, zoals boren of een kies trekken.” In hun praktijk zorgen Voorintholt, Rickert en de andere tandartsen er altijd voor dat ze dingen op een kindvriendelijke manier uitleggen. “We leggen bijvoorbeeld uit dat we de kies gaan schoonmaken en dat we daar water voor gebruiken, net zoals bij het haren wassen en dat we daarna een kiezenshampoo gebruiken. Dit sluit aan bij de belevingswereld van het kind en maakt de situatie minder spannend.”

Plan je eigen controle op een ander moment  

Plan een afspraak voor jezelf niet tegelijkertijd met die van je kind in. “Als een ouder ook op controle moet, kan dit de spanning voor een kind verhogen, omdat het kind vaak wel meekrijgt dat de ouder gespannen is.” 

Ga zelf niet mee naar de afspraak

Als je erg angstig bent voor je tandarts en je partner dat niet is, zou je alleen je partner mee kunnen laten gaan naar de afspraak. “Als je partner echt niet kan, ga dan wel met je kind mee naar de afspraak, maar houd je op de achtergrond, zeker als je ziet dat er een goede relatie is tussen de tandarts en het kind.” 

Rustig wennen

Om te voorkomen dat kinderen angstig worden voor de tandarts, zorgen de tandartsen ervoor dat hun jongste patiënten altijd rustig aan hun kunnen wennen. “We zien kinderen graag al heel jong bij ons langskomen, omdat je als tandarts dan ook de ouders kunt begeleiden in hoe ze het beste voor het gebit van het kind kunnen zorgen.” 

De tandartsen laten de eerste controle zo relaxt en herkenbaar mogelijk verlopen. “We laten de kinderen vaak een leuke zonnebril uitzoeken om de felheid van de lamp te verminderen. Daarna mogen ze in de stoel zitten, soms op de schoot van een ouder als dat nodig is, zo wennen ze aan de omgeving. Daarna laten we ze een tandenborstel uitzoeken, vaak eentje met leuke kleuren en plaatjes. Ik geef daarna aan dat we gaan kijken of de tandenborstel goed past. Tandenpoetsen kennen ze van thuis en vinden ze niet eng. Wanneer we de tandenborstel dan aan het ‘passen’ zijn, voeren we eigenlijk een controle uit. Er komt dan nog geen mondspiegel aan te pas en ook de stoel gaat nog niet omlaag. Op die manier kan een kind de eerste keer rustig aan de tandarts wennen zodat een volgend bezoek niet spannend hoeft te zijn.” 

Maaike Voorintholt en Daniela Rickert

Kindertandartsen Maaike Voorintholt en Daniela Rickert zijn praktijkeigenaren van Tandartsenpraktijk Haren, waar ze samen met een team van (kinder)tandartsen, assistentes, preventieassistentes en mondhygiënisten hard werken aan het verbeteren van de kindertandheelkunde.

Dat tandenpoetsen onwijs belangrijk is, weet jij als moeder maar al te goed. Maar je kind? Die kan het vaak ook best wel irritant en vervelend vinden. 5 tips om je kind aan te moedigen.

Moet een baby naar de mondhygiënist?