Julia Osendarp Opvoeden 29 nov 2023, 10:59

Leestijd: 5 minuten

‘Verwend gedrag’ bij kinderen? Dat kun je veranderen met deze 9 opvoedtips

Orde en regelmaat? Of laat je als ouder de touwtjes regelmatig vieren? Opvoeden is niet altijd makkelijk. Maar wat als je jouw kinderen veel verwent? En je niet al te blij bent met het resultaat daarvan? Kun je dat nog terugdraaien? Volgens deze opvoedkundigen wel.

Sommige kinderen kun je onder de categorie ‘verwend’ plaatsen. Een kind dat altijd krijgt wat hij of zij wil, niet echt onder de indruk is van wat het al heeft, lak heeft aan regels en zichzelf vooral het middelpunt vindt.

Opvoedkundigen over verwend gedrag

Opvoedkundige Amy McCready legt uit dat verwend gedrag zich op verschillende manieren kan uiten. Ze schreef het boek The Me, Me, Me Epedemic: A Step-by-Step Guide to Raising Capable, Grateful Kids in an Over-Entitled World. „Deze kinderen verwachten dat alles voor hen gedaan wordt of dat ze onnodig beloond worden voor alles. Zoals bijvoorbeeld snoep krijgen als ze een stuk broccoli proberen of geld als ze hun huiswerk doen.”

Ouders die ‘verwend’ kind hebben

Volgens de opvoedkundige heeft ieder kind weleens een slechte dag. Een kind is dus niet gelijk verwend als het op z’n tijd uit z’n slof schiet of herrie schopt, benadrukt McCready tegen HuffPost.

Opvoeddeskundige Traci Baxley, die het boek Social Justice Parenting schreef, legt uit dat zij meer op het gedrag van de ouders focust dan dat van de kinderen. „Ouders zijn zelden van plan een verwend kind groot te brengen, maar het kan zijn dat ze hun kinderen toch om een ​​aantal redenen verwennen.”

Redenen om kinderen te verwennen

Welke redenen dat zijn? Volgens Baxley beschikken ouders niet altijd over de juiste opvoedtools of proberen ze het tekort in hun eigen jeugd te overcompenseren. Ze benadrukt dat ouders ook worstelen met ervaringen en mogelijke trauma’s uit het verleden. „Die kunnen zich manifesteren als angst, bescherming en misplaatste, maar goedbedoelde liefde.”

Opvoedkundige Aliza Pressman vertelt dat te veel overladen met liefde, niet bestaat. Maar er zijn verschillende manieren waarop je liefde en aandacht geeft. Mocht je als ouder liefde tonen door aan alle wensen en behoeften te voldoen en kinderen niks te leren over grenzen, zelfstandigheid en andere leerprocessen, dan kan het volgens McCready leiden tot ‘verwend gedrag’.

Hoe kun je verwend gedrag afleren?

Geen enkel kind is verwend geboren, benadrukt Baxley. Het gaat om aangeleerd gedrag. En dat betekent ook dat je de boel kunt omdraaien. Volgens de opvoeddeskundigen kun je ‘verwend gedrag’ op de volgende manier veranderen:

1. Begin met zelfreflectie

De kenners raden aan om jezelf als ouder een aantal vragen te stellen. Waarom moet ik zoveel kopen voor mijn kind? Waarom vind ik het zo moeilijk om nee te zeggen? Hoe voel ik mij nadat ik iets heb gekocht of ja heb gezegd, terwijl ik eigenlijk nee wilde zeggen?  Baxley adviseert om te ontdekken of je zaken uit het verleden kunt verbinden met jouw huidige opvoed-aanpak. Dit kan een moeilijk proces voor sommigen zijn. Maar volgens Bakley kan dit ook, met wellicht hulp van een therapeut en genoeg geduld, voor positieve verandering zorgen.

2. Moedig zelfstandigheid aan

Pressman legt uit dat je geen dingen hoeft te doen, die jouw kind zelf kan. Volgens haar moet je kinderen juist begeleiden en aanmoedigen om dingen zelf te doen en ze te helpen bij nieuwe uitdagingen.

3. Grenzen stellen

‘Nee’ zeggen of grenzen stellen kan voor het nodige tumult thuis zorgen. „Maar kinderen willen en hebben consistente grenzen nodig”, aldus Baxley. Ondanks dat zullen kinderen zich verzetten en dat gebeurt zeker als zij niet gewend zijn dan ouders grenzen stellen.

Krijgt jouw kind toch een inzinking of driftbui bij een ‘nee’? Erken dan de gevoelens, maar beloon het negatieve gedrag niet, aldus Baxley. Bijvoorbeeld: ‘Ik zie dat je teleurgesteld bent dat je dat speeltje vandaag niet kon krijgen’ of ‘Ik weet dat het je boos maakt als je niet bij je vrienden mag logeren’. Maar de grens blijft staan, je toont alleen wel empathie en compassie voor de gevoelens.

4. Geef ze thuis verantwoordelijkheden

Mocht jouw kind thuis niet veel te hoeven doen, kan het zo zijn dat er weerstand komt als je dit wel probeert te introduceren. Daar heeft McCready een opvoedkundig trucje voor.

‘Als je tanden zijn gepoetst en je je pyjama aan hebt, dan gaan we een boek lezen. Maar vergeet niet: de lichten gaan om 20.00 uur uit’ of ‘Als je de hond uitlaat, kun je daarna naar je vriend, tot bedtijd’. Daarbij benadrukt de opvoeddeskundige dat een huishoudelijke taak verbonden wordt aan een terugkerende activiteit of actie, niet aan beloningen. Dus geen: ‘Je krijgt snoep als je de hond uitlaat’, om nog even te verduidelijken.

5. Stop met belonen van ‘doodgewone’ taken

Belonen met geld, snoep, traktaties of speelgoed voor ‘doodgewone’ taken zoals tandenpoetsen of huiswerk, is slechts een korte en snelle oplossing. „In het echte leven zijn er weinig of geen beloningen voor basistaken.”

6. Laat je kind fouten maken of tegenslagen ervaren

Ouders zijn geneigd om dingen voor hun kinderen op te lossen, hen voor tegenslagen te behoeden en constant te willen redden. Maar het is goed als kinderen leren om fouten te maken. Eerder benadrukte psycholoog Jos Ahlers dit ook over Gen Z, die volgens hem heel beschermend wordt opgevoed.

Maar ouders hoeven niet bij ieder wissewasje in te grijpen of verhaal te komen halen. „Dat helpt kinderen om op te groeien en te weten hoe het voelt om teleurgesteld te zijn, emotionele steun te zoeken en verder te gaan”, aldus Pressman.

7. Accepteer dat je kind boos op je wordt

Baxley legt uit dat kinderen boos op hun ouders worden en daar soms ‘gemene’ woorden bij betrekken. Maar je hoeft als ouder niet de hele tijd de leuke lieve moeder of vader te zijn. Laat een kind boos of gefrustreerd zijn en luister aandachtig en liefdevol naar ze. Maar blijf bij de normen en waarden in het gezin.

8. Samenwerken en anderen helpen

Voor kinderen met verwend gedrag kan het moeilijk zijn om met anderen rekening te houden. Leer jouw kinderen om te helpen en samen te werken. „Iets vriendelijks doen, zorgt dat we vreugde ervaren”, aldus Baxley. „Als je kinderen leert dat je ook iets voor anderen kunt doen, ontwikkelen ze gewoonten van vriendelijkheid.”

9. Haal ze niet naar beneden

Je kind naar beneden halen of beschamen voor zijn of haar gedrag, gaat niet helpen. Zeggen dat een kind verwend of lastig is, heeft alleen maar een negatief effect. Hoewel je bepaald gedrag best een beetje kunt aanpassen, is het van belang dat je blijft opnoemen dat je ondanks alles van ze houdt om wie ze zijn, sluit Pressman af.