Wilma Groothuis Nieuws 1 feb 2023, 15:01

Leestijd: 4 minuten

Sneller herstel door vernieuwde aanpak keizersnede

Na een keizersnede blijf je meestal nog een paar dagen in het ziekenhuis. Nu blijkt dat het herstel een stuk sneller kan, door een vernieuwde aanpak van de keizersnede. Vrouwen kunnen met deze methode een dag na de keizersnede al naar huis.

Het onderzoek werd uitgevoerd door regie-verpleegkundige Daphne Hanegraaf van het Catharina Ziekenhuis. Inmiddels zijn in een jaar tijd in het ziekenhuis 190 vrouwen met een geplande keizersnede succesvol op deze nieuwe manier behandeld.

Verplicht 12 uur bedrust

Tot november 2021 hielden patiënten na een keizersnede verplicht 12 uur bedrust. Zij gebruikten in die tijd een katheter om te plassen en bleven minimaal 48 uur in het ziekenhuis. Met het ERAS-herstelprogramma is de zorg na een keizersnede in het Catharina Ziekenhuis geoptimaliseerd: vrouwen herstellen sneller met een kortere ziekenhuisopname. De opnameduur is met de helft gereduceerd en vrouwen zijn net zo tevreden over hun behandeling als in de oude situatie.

“Het ERAS-herstelprogramma wordt al wel voor andere behandelingen in Nederland gebruikt, alleen volgens mij nog niet in de verloskundige zorg’, vertelt Hanegraaf. “In mijn afstudeeronderzoek heb ik daar wel naar gekeken, maar dat is ook alweer 2 jaar geleden geweest. Zo wordt het ERAS-programma wereldwijd al enkele jaren in de darmchirurgie gebruikt.”

ERAS-herstelprogramma toepassen op keizersnede

Hanegraaf liep stage op een chirurgie afdeling, waar ze ervaring opdeed met het ERAS-herstelprogramma. Toen ze later stage liep in de verloskundige zorg, zag ze dat daar de patiënt nog 12 uur op bed lag na een keizersnede. “Ik vroeg me af: ‘Waarom eigenlijk?’ Ik kreeg daar geen antwoord op en er was ook geen reden waarom patiënten zo lang op bed moeten blijven liggen. Toen kreeg ik het idee om het ERAS-herstelprogramma toe te passen op patiënten met een keizersnede, om hen sneller te laten herstellen.”

Sneller herstel

Wat is er dan precies aangepast dat het herstel sneller gaat? Tot kort voor de ingreep mogen vrouwen een koolhydraatrijke drank drinken, waardoor ze minder honger hebben. Dit maakt dat lichaamsreserves beter behouden blijven, de spijsvertering weer sneller op gang komt en de vrouw zich na de operatie beter voelt.

Tijdens de operatie laten zorgverleners de navelstreng standaard minimaal een minuut uitkloppen. Daarnaast bevorderen zij huid-op-huidcontact zonder tussenkomst van de kinderarts. De anesthesist geeft een ruggenprik en de patiënt wordt in de buikwond plaatselijk verdoofd.

Snel weer bewegen

Na de operatie krijgen de vrouwen andere pijnstillers dan voorheen. Dit is onder andere belangrijk vanwege eventuele borstvoeding. Bovendien geven deze pijnstillers minder bijwerkingen. Zes uur na de operatie worden de katheter en het infuus verwijderd en mag de patiënt haar bed uit. Zij wordt gestimuleerd om snel weer te gaan bewegen, bijvoorbeeld door aan tafel te eten.

Lichaamsbeweging na een keizersnede stimuleert de bloedsomloop, wat het risico op bloedstolsels verlaagt. Beweging stimuleert ook de darmen en dat bevordert een goede spijsvertering. “Vrouwen krijgen vooraf een voorlichtingsgesprek, met een folder waarin alles uitgelegd staat. Op het gebied van mobiliseren wordt de patiënt eerste keer uit bed begeleid en moest het nodig zijn de keren daarna ook.”

Mobilisatieschema

“De vrouwen krijgen ook een mobilisatieschema, waarin een leidraad staat met waar ze elke dag naar streven. Op die manier verwachten ze niet teveel van zichzelf, hebben ze een houvast en weten ze wat elke dag mogelijk is. Dat schema is ook voor thuis, dus niet alleen voor de tijd in het ziekenhuis. En dat schema hebben ze voorafgaand aan de operatie al gezien.”

De herstelperiode van 6 weken na een keizersnede blijft wel hetzelfde, omdat de operatie zelf niet verandert. “Dezelfde organen zijn betrokken en dezelfde wond wordt gemaakt, alleen het grote verschil is dat de patiënt eerder naar huis kan en sneller op de been is. Daardoor kunnen ze herstellen in hun eigen woonomgeving en sneller participeren in de zorg van hun kindje. Dat is de winst die we eruit halen.”

Verschuiving is gaande

Nu is het de vraag of andere ziekenhuizen deze nieuwe aanpak ook oppakken? “Verschillende ziekenhuizen waren er al wel mee bezig om vrouwen eerder veilig uit het ziekenhuis te krijgen en ik heb natuurlijk van tevoren ook wel onderzocht of andere ziekenhuizen dit niet al aan het proberen waren. Sommigen deden een klein onderdeel van het hele plaatje, waarbij ze nog niet het succes boekten dat wij voor ogen hadden, maar er was al wel een verschuiving gaande. Je merkt, ook door de reacties die ik krijg, dat een nieuwe aanpak op de planning staat of dat ze er al mee bezig zijn.”

Hanegraaf deed haar onderzoek om af te studeren als HBO-verpleegkundige: “De nieuwe aanpak werd een succes door de inzet van velen. Het is belangrijk dat het effectief is, maar het allerbelangrijkste is dat patiënten er tevreden mee zijn. En dat is gelukkig zo.”

https://www.famme.nl/verschillende-soorten-keizersnede/