Laurien Bleeker Opvoeden 6 nov 2024, 13:01

Leestijd: 4 minuten

Dit is waarom je kind zo blijft staren naar Cocomelon en Peppa Pig

Cocomelon, Brandweerman Sam en Peppa Pig heb je vast wel eens opgezet voor je kind. Deze tv-programma’s zijn zo gemaakt dat ze de aandacht van jonge kinderen zo lang mogelijk vasthouden. En dat is weer onnatuurlijk gedrag, want de aandachtsspanne van een kind zou zo kort moeten zijn, dat een peuter al na een paar minuten met iets anders zou moeten gaan spelen.

Natuurlijk is het fijn als je heel even de was kan doen of een kopje koffie warm kan opdrinken wanneer je kind voor de tv zit. Dat kan ook gewoon, maar let eens op het tv-programma dat je op zet voor je kind. Zo kent elke ouder met jonge kinderen het programma Cocomelon. Welk kind kijkt hier niet graag naar? Alhoewel, kijken jonge kinderen hier graag naar of wordt hun aandacht constant vastgehouden?

Schermafhankelijkheid door tv-programma’s

Wat er gebeurt in een programma zoals Cocomelon, legt Lois (Ergotherapeut (BSc.), pedagoog & Research Master student) op haar Instagram account en gelijknamige website Schermvrij Opvoeden duidelijk uit. Schermafhankelijkheid, ook wel Screen Dependency kun je zien als een verslaving.

Je kunt merken aan je kind of het afhankelijk is van een scherm aan de volgende symptomen, dit zijn er slechts enkele:

• je kind kan moeilijk stoppen met kijken naar het tv-programma
• je kind wordt boos / blijft lang boos wanneer het geen schermtijd krijgt
• je kind vraagt meteen na het wakker worden om een filmpje
• je kind heeft schermtijd nodig om te kalmeren
• veel huilen na schermtijd

View this post on Instagram

A post shared by Haseeb Ibrahim (@uschooler)

Tv-programma’s die verslavend werken

Als het gaat om Cocomelon, maar net zo goed Brandweerman Sam, Paw Patrol of Bumba, dan zijn dit programma’s die gemaakt zijn om de aandacht van je kind zo lang mogelijk vast te houden. Om je kind dus afhankelijk te maken van het tv-programma. De scènes wisselen zich bijvoorbeeld snel af, een uitleg daarover zie je in bovenstaande video. Er is ook drukke muziek aanwezig, irritante stemmen en veel kleur. Die elementen (en dus niet de inhoud) zorgen ervoor dat je kind blijft kijken, terwijl jij denkt dat je kind dit een leuk tv-programma vindt.

Overspoeld door prikkels

Je kind wordt overspoeld door prikkels en blijft aangetrokken worden door het scherm. Stoppen met kijken wordt dan wel erg lastig. Gelukkig zijn er ook een hoop tv-programma’s die wel het kijken waard zijn. Dat zijn laag stimulerende programma’s door Lois beoordeeld op vormgeving, inhoud en taal. Wat je bijvoorbeeld niet in een tv-programma voor je kind wil zien is de combinatie van:

• onnatuurlijke en/of felle kleuren
• snelle wisselingen in het beeld (korter dan vier seconden)
• drukte
• conflicten of ‘slechteriken’
• spannende scenes
• irritant gedrag van de karakters
• hoog spreektempo

Wat je wél wilt zien in een tv-programma voor je kind is het volgende:

• rustige beelden / kalme achtergronden en kleuren
• sociaal gedrag tussen karakters (aardig zijn, samen)
• herkenbare inhoud voor je kind (spelen, school)
• gevarieerd en kloppend taalgebruik
• laag spreektempo
• normale stem/toon

Programma’s voor jonge kinderen die in de categorie ‘laag stimulerende tv-programma’s’ vallen zijn bijvoorbeeld Puffin Rock en De Vuilniswagen. Een categorie daaronder, maar nog steeds prima tv-programma’s om op te zetten zijn Bing, Bluey en bijvoorbeeld Llama Llama. Voor het complete overzicht en alle categorieën kun je kijken op Schermvrij Opvoeden.

Schermvrij opvoeden betekent niet opvoeden zonder scherm

Tv-programma’s hebben niet alleen invloed op het gedrag van je kind, maar ook op de ontwikkeling van het brein, zoals overprikkeling. Toch betekent schermvrij opvoeden voor Lois niet dat kinderen nooit schermtijd zouden moeten krijgen. “Jonge kinderen hebben belangrijke ontwikkelingstaken te volbrengen. Om te groeien in onder andere motoriek, sociale vaardigheden en concentratie, is het van belang dat ze elke dag voldoende de tijd hebben om vrij te spelen. Dat vrij spelen vindt natuurlijk binnen plaats, maar ook voldoende buitenspelen is belangrijk omdat kinderen daar vaak meer motorische risico’s kunnen nemen (zoals klimmen en springen). Geef elke dag dus prioriteit aan voldoende spelen en bewegen. Is er dan tijd over, dan kan tv kijken altijd nog. Doe dit dan op een moment dat je er wat aan hebt, bijvoorbeeld tijdens het koken. En kijk dus naar het hele plaatje van wat een kind op een dag doet.  

Weet daarnaast dat een scherm geen opvoedmiddel is. Je kind omkopen met schermtijd (‘als je dit doet, mag je op de tablet’) zorgt er niet voor dat het beter gaat luisteren. Bovendien geef je schermtijd op die manier te veel waarde. Ook is het niet verstandig om je kind tijdens een driftbui of heftige emoties af te leiden met een scherm. Het leert hier namelijk niet van hoe hij of zij emoties moet reguleren. Je kind leert dit wel door steun van jou te krijgen tijdens deze moeilijke momenten, doordat jij ruimte geeft voor de emoties en die er laat zijn. Opvoeden is een proces tussen jou en je kind. Een scherm heeft daar geen rol in. Dat is in de kern wat ik met schermvrij opvoeden bedoel.”

Lees hier meer over omgaan met boosheid na schermtijd en lees hier over wat schermtijd doet met de ontwikkeling van baby’s.

Dít is de beste leeftijd om je kind een kindertablet te geven volgens een schermtijdcoach