Sabine van der Spoel Peuter 26 nov 2024, 13:06

Leestijd: 5 minuten

Zo bereid je je peuter voor op de komst van een tweede kind volgens orthopedagoog

Een tweede kind verwachten is heel speciaal, voor jou, voor je partner en ook voor je peuter. Maar hoe leg je aan je oudste uit dat er een broertje of zusje op komst is? 

Veel peuters reageren enthousiast wanneer ze horen dat ze grote broer of zus worden. Een fijne reactie natuurlijk, maar orthopedagoog Loes Waanders legt uit dat dit een zogenoemde spiegelreactie is. “Op zo’n moment spiegelt een peuter zich vaak aan de ouders. Die delen dat ze bijzonder nieuws hebben en zijn heel blij. Daar wordt een peuter ook enthousiast van, maar die heeft dan eigenlijk nog geen besef van wat er precies gaat gebeuren.”

Op niveau uitleggen 

Waanders vervolgt dat een zwangerschap voor jonge kinderen moeilijk te begrijpen is. “Pas als de baby daadwerkelijk geboren is, wordt het voor hen tastbaarder.” Al kunnen ouders uiteraard wel dingen doen om hun kind een beetje voor te bereiden op de komst van de tweede. Waanders tipt om de zwangerschap zo concreet mogelijk te maken. “Prentenboeken kunnen de situatie op een laagdrempelige manier verduidelijken, doordat die precies laten zien wat er gebeurt. Dus dat er een baby in de buik van mama zit en dat die buik groeit.” 

Daarnaast kan het goed zijn om af en toe opnieuw uitleg te geven. “Voor peuters is een korte uitleg fijn. Lange verhalen slaan ze niet op. Geef uitleg op het niveau van je peuter door heel concreet te zijn, door bijvoorbeeld uit te leggen dat de buik van mama groter wordt.” Wel waarschuwt Waanders dat je je kind nooit echt kunt voorbereiden op een tweede, want ze kunnen hun ervaringen met een broertje of zusje pas opdoen als de baby er daadwerkelijk is. 

Kind erbij betrekken 

Peuters bij de voorbereiding betrekken kan helpen om hen meer verbonden te laten voelen met de komst van het nieuwe gezinslid. “Spelenderwijs kun je ze hiermee helpen. Je kunt bijvoorbeeld uitleggen dat je de babykamer gaat klaarmaken en vragen of je peuter wil meehelpen. Je kunt samen nieuwe kleding kopen, luiers klaarleggen of spullen wassen. Maar je kunt ook eens vragen of het kind een hand op de groeiende buik wil leggen of het meenemen naar een echo, dat maakt het allemaal wat concreter.” 

Leg er overigens niet te veel druk op als je kind hier allemaal geen interesse in heeft. “Kijk vooral naar wat je kind interessant vindt. Als het helemaal geen interesse heeft, dan hoef je als ouder niet bang te zijn dat je meer uitleg moet geven. Het komt op het moment dat de baby geboren wordt vanzelf wel. Je kind meenemen in de voorbereiding is natuurlijk leuk, maar dat wil niet zeggen dat je kind er dan goed op is voorbereid, dus leg er niet te veel druk op.” 

Wees realistisch

Als ouder wil je natuurlijk dat je peuter je enthousiasme deelt, zeker als de baby eenmaal geboren is. Dat gevoel is logisch, maar Waanders raadt aan om realistisch te zijn. “Voor peuters is het niet per definitie leuk dat er straks een broertje of zusje komt. Baby’s huilen vooral in het begin veel en hebben veel aandacht nodig. Voor een peuter kan dat best lastig zijn.” 

Waanders ziet in de praktijk dat ouders een nieuwe baby vaak iets te veel romantiseren voor hun peuter. “Ze zeggen vaak dingen als: je hebt straks iemand om mee te spelen. Maar een peuter kan eigenlijk pas met het nieuwe broertje of zusje spelen wanneer die op z’n minst anderhalf jaar oud is, en dan maakt het jongere kind vaak nog veel stuk of pakt het speelgoed af.” Vanuit het oogpunt van de peuter is een nieuwe baby dus niet alleen maar leuk. En het is oké dat het op sommige momenten even niet leuk is. “Als je met je peuter over de nieuwe baby praat, probeer dit dan echt vanuit het oogpunt van het kind te bekijken.” 

Aanpassen en geruststellen 

Elk kind is anders en heeft andere behoeftes. “Misschien is er nu een ouder die dit leest en denkt: ‘Oh, ik heb net een heel lang verhaal verteld over hoe leuk een broertje of zusje is om mee te spelen’. Maar dat is niet erg, dan kun je je verhaal bijstellen.”

Ook als je merkt dat je kind van slag raakt bij een bepaalde uitleg, is het oké om je verhaal bij te stellen om je kind gerust te stellen. “Weet dat je jouw ouderschap altijd bij kunt stellen, ook in andere situaties. Ik denk dat dat sowieso goed advies is. Online lees je tegenwoordig zoveel opvoedadviezen. Ouders kunnen daar onzeker van worden. Heb vrede met het feit dat je dingen soms iets minder handig uitlegt of aanpakt, bijvoorbeeld als je tegen de peuter zegt dat hij niet lief is, omdat hij zei dat hij de baby niet leuk vindt. Je kan vervolgens altijd zeggen: ‘Je vindt het lastig, hè?’ Dat is helemaal oké, en gun jezelf ook wat ruimte. Het is niet zo dat als je iets een keer onhandig aanpakt, je dan je kind verpest. Dus kijk naar hoe je kind ergens op reageert en weet dat je jouw aanpak altijd kan herzien of aanpassen.” 

Loes Waanders is orthopedagoog en specialiseert zich in ontspannen ouderschap. Ze helpt ouders die zoeken naar meer rust in de opvoeding en werk-gezinsbalans. 

Meer lezen over de komst van een tweede kindje? Bekijk onze artikelen hieronder:

1. Veel ouders maken de beslissing om voor een tweede te gaan met de verwachting dat twee heus niet zoveel meer werk kan zijn dan één kind. Volgens een onderzoek van de Universiteit van Melbourne klopt die logica niet.
2. Komen tweede baby’s eerder? Dit zegt onderzoek erover.
3. Elle is 36 weken zwanger: ‘“Ik heb een dochter van 8 jaar en nu, 8 jaar later, ben ik zwanger van mijn tweede kind.”
4. Joyce is zwanger van haar tweede kind: “Toen onze eerste zoon Savi 10 maanden oud was, begon het stiekem alweer te kriebelen bij ons.”
5. Tweede bevalling sneller en minder pijnlijk? Verloskundige geeft eindelijk duidelijkheid.

Cara (34): ‘Het voelt niet compleet met één kind, maar mijn man wil geen tweede’