Mirthe Diemel Peuter 21 sep 2024, 11:04

Leestijd: 5 minuten

Opvoedexpert tipt: zó ga je om met een peuter die de bedtijd rekt

Het opvoeden van je kind is misschien wel het leukste, maar ook het moeilijkste wat er is. Daarom beantwoordt pedagoog en opvoedexpert Esther Jongerius van Liefdevol Ouderschap geregeld een opvoedvraag. Deze week komt de opvoedvraag van Jasmine, die het lastig vindt dat haar 3-jarige dochter de bedtijd zo rekt.

“Manouk is een schat van een meid, maar ook een ontzettend pittige peuter die weet wat ze wil. En slapen hoort daar niet bij. Wat heet: als baby vond ze slapen al niks. Als ik geluk had, duurde haar middagdutje drie kwartier – daarna was ze er klaar mee. Het ging ook gepaard met een hoop heisa, huilen, soms gillen, drama was het. Gelukkig werd dat stukken beter naarmate ze ouder werd, ik denk dat ze het hele baby-zijn gewoon niks vond. Nu is ze drie jaar en kan ze alles, zowel lichamelijk als vocaal, want ze is een kletskous eerste klas. Dat heeft haar rust gegeven, net als het feit dat ze geen dutjes meer doet – het maakt de nachten echt kwalitatiever.

Bedtijd is altijd gedoe

Alleen is dat hele bedtijdritueel opnieuw weer steeds meer gedoe aan het worden, want Manouk wil gewoon níet slapen. Huilen doet ze niet meer, maar ze probeert haar bedtijd enorm te rekken. En we gaan op tijd naar boven hoor, om zeven uur ligt ze erin. Maar dan moet ze nog plassen, en nog een keer, en nog een keer – als ouder neem je dat serieus, ze is net zindelijk en het is goed dat ze aangeeft dat ze naar de wc moet. Maar negen van de tien keer komt er vervolgens niks. Er moeten boekjes worden voorgelezen, knuffels uitgedeeld, slokjes water worden genomen, monsters weggejaagd; Manouk trekt echt alles uit de kast. Ik ga er in zekere zin in mee, want probleem is ook: ze heeft al een groot bed en kan zelf haar deur openen, dus dan gaat ze op de gang staan roepen. En ik wil niet dat mijn babyzoontje, die wél goed slaapt, daarvan wakker wordt. Maar goed, tegen de tijd dat Manouk dan eindelijk gaat slapen, is het zowat tien uur. Véél te laat, dus. Daarbij word ik er zelf ook chagrijnig van, want mijn hele avond is dan ook voorbij. Dus: hoe ga ik hiermee om?’

Tips van de opvoedexpert

Esther Jongerius is pedagoog en helpt ouders om vaker de liefdevolle ouder voor hun kinderen te kunnen zijn. Dit doet zij via haar eigen praktijk, Liefdevol Ouderschap.

“Bedtijd kan vaak voor veel frustratie zorgen. Aan het eind van de dag heb je soms minder geduld of kijk je gewoon enorm uit naar een moment voor jezelf zodra de kinderen slapen. Ik lees dat Manouk een sterke eigen wil heeft en dit is iets heel moois, waar ze op latere leeftijd profijt van gaat hebben. Maar tegelijkertijd is dat voor jou als ouder een enorme uitdaging, want het vraagt vaak veel van je en helemaal in de avond.

Een aantal vragen om voor jezelf eens te beantwoorden:

• Is Manouk écht al moe om 19.00 uur of zou ze nog even rustig kunnen spelen?
• Hoeveel tijd is er samen vóór bedtijd?
• Gaat Manouk naar de opvang of ben je met haar thuis?

Manouk rekt de bedtijd en dit klinkt alsof ze vooral graag bij jou wilt zijn. Peuters weten waarschijnlijk (al is het onbewust) dat ze de hele nacht zonder jou zijn en een moment van verbinding voor het slapen gaan kan hierbij enorm helpen. Daarnaast lijkt het alsof Manouk veel ruimte voelt bij jou om steeds dingen te vragen en dus die bedtijd te rekken. Er is weinig duidelijkheid dus pakt zij deze ruimte. 

Voorspelbaarheid

Ik denk dat het kan helpen voor Manouk als er meer voorspelbaarheid is. Weten wat er precies gaat gebeuren en in welke volgorde kan zorgen voor meer rust en minder rekken. Probeer daarom een vast bedritueel te ontwikkelen. Omdat een van de emotionele behoeften van Manouk (vooral op deze leeftijd) autonomie is (wat betekent dat ze graag invloed wilt hebben op wát er gebeurt), zou het fijn kunnen zijn om dit ritueel samen met Manouk te bedenken.

Dagritme kaartjes

Een fijne tool om hiervoor te gebruiken zijn ‘dagritme kaartjes‘. Dit zijn kaartjes die onderdelen van de dag en in dit geval het bedtijdritueel visueel maken. Die kun je in de juiste volgorde ophangen in haar kamer en dit iedere avond stap voor stap volgen. Dit geeft voorspelbaarheid en daarmee veiligheid, dus een gevoel van rust. En precies dát is nodig om in slaap te kunnen vallen.

Kies een aantal dingen uit die jullie elke avond willen doen en maak het concreet. Bijvoorbeeld: We gaan samen naar boven. Eerst plassen en tandenpoetsen. Pyjama aan. In bed zoveel verhaaltjes lezen (iedere avond evenveel is duidelijk!) Knuffelen. Licht uit en slapen.

Magisch denken

Over die monsters; op deze leeftijd kan er echte angst ontstaan voor dit soort dingen. Bij peuters lopen werkelijkheid, fantasie en herinneringen door elkaar (magisch denken), dus je mag dit serieus nemen. Benoem dat Manouk dit spannend vindt, vertel dat er gelukkig geen monster bestaan en kijk ook samen naar een oplossing. Wat zou Manouk helpen? Een klein nachtlampje? Een toverspreuk voordat jij weg gaat die (voor de zekerheid) alle monsters écht weg jaagt?

Potje en beker

En dat plassen, het kan zijn dat wanneer er duidelijkheid is dit stopt, maar het kan ook helpen om een potje in haar kamer te zetten voor de avond. Op die manier hoeft ze de kamer niet uit. Hetzelfde geldt voor water drinken. Een beker (die niet kan lekken) naast haar bed kan ook helpen.

Middenweg

En sommige kinderen vinden het heel fijn als je bij ze blijft tot ze slapen, dan kunnen ze écht ontspannen en vallen ze tien keer zo snel in slaap. Je kunt dus ook kijken of dat tijdelijk kan helpen of een middenweg, dat jij even op de gang zit.”

* Om privacy redenen zijn er gefingeerde namen in het artikel over het bedtijdritueel gebruikt. De echte namen zijn bekend bij de redactie.

Opgebiecht: ‘Ik snauw dagelijks tegen mijn kinderen’