Sabine van der Spoel Ouderschap 25 nov 2024, 10:09

Leestijd: 4 minuten

Het moederschap heeft een grote impact op je identiteit, psycholoog legt uit

Veel vrouwen bereiden zich voor op de fysieke aspecten van het moederschap wanneer ze in verwachting zijn. Waar echter lang niet alle moeders zich op voorbereiden, is dat hun nieuwe rol een grote impact op hun identiteit kan hebben. 

Psycholoog Karianne van Vliet ziet met regelmaat dat vrouwen struggelen met hun nieuwe positie als moeder: “Het moederschap is een enorme rol, maar dat betekent niet dat andere rollen ineens verdwijnen.” 

Hun nieuwe realiteit 

“Veel vrouwen realiseren zich van tevoren niet hoeveel impact het moederschap heeft op hun eigen identiteit”, weet Van Vliet. Al vindt ze het belangrijk om te benadrukken dat het per vrouw erg kan verschillen. “Een groot deel van de vrouwen weet wel dat haar leven anders wordt, maar er zijn ook vrouwen die zich niet bewust zijn van de mate waarin hun leven gaat veranderen en er volledig door overrompeld raken. Deze vrouwen bereiden zich vaak goed voor op de komst van de baby, maar staan er zelden bij stil hoe zij zichzelf zullen ervaren als moeder.” 

Het kan voor vrouwen lastig zijn om hun nieuwe identiteit vorm te geven. “Het moederschap is een enorme rol, maar je bent ook nog steeds partner, vriendin en werknemer. Soms worden die rollen kleiner, maar ze verdwijnen niet. Dat kan voor spanning zorgen, zeker als er weinig ruimte is om te ontdekken wie je bent in je nieuwe rol.” 

Emotionele uitdagingen 

De spanningen die nieuwe moeders ervaren kan ‘m in van alles zitten. Toch merkt Van Vliet dat veel vrouwen eenzaamheid ervaren. “Als je bijvoorbeeld als eerste van je vriendengroep moeder wordt, kan je je heel alleen voelen. Veel nieuwe moeders missen iemand om mee te praten over hun worstelingen en zorgen, de slapeloze nachten en dagen die rommelig verlopen.” 

Naast eenzaamheid is ook onzekerheid een terugkerend thema. “Veel moeders worstelen met onzekerheid en angsten: ‘Doe ik het wel goed?’, ‘Ben ik wel een goede moeder?’. Soms slaat die twijfel juist toe als ze zelf geen goed voorbeeld hebben gehad van hun eigen moeder. Ze willen het dan bewust anders doen, maar hoe?” 

De psychologische transitie naar het moederschap 

Het moederschap vraagt om een behoorlijke aanpassing van je identiteit. Je hormoonhuishouding die in de war is, het gebrek aan slaap en lichamelijke verandering eisen een fysieke tol, maar het heeft ook een psychologische impact. 

“Die transitie naar het moederschap is een heel gelaagd proces. Er vindt een belangrijk proces plaats op het gebied van hechting. Hoe ben je zelf als moeder gehecht? En wat voor hechting streef je na met je kind? De meeste moeders willen natuurlijk een veilige hechting, maar hoe zorg je daarvoor? Daarnaast vinden er allemaal processen plaats op het gebied van emotieregulatie. Hoe ga je eigenlijk om met emoties? Hoe deed je dat eerder? Die emotieregulatie komt op scherp te staan. Als moeder kom je in direct contact met de emoties van je kind, wat je eigen emoties soms versterkt.” 

Het ouderschap verandert je identiteit ook op het relationele vlak. “De transitie van partnerschap naar ouderschap zorgt vaak voor spanning in relaties. Hoe kun je er voor je partner blijven zijn, en hoe kun je ook goed voor jezelf blijven zorgen? Dit alles naast de rol van moeder, vriendin en werknemer. Het kan heel lastig zijn om die rolverdeling uitgebalanceerd te krijgen.”

Hoe navigeer je je nieuwe identiteit? 

Met zoveel veranderingen kan het best lastig zijn om je ‘nieuwe zelf’ vorm te geven. “Het kan helpen om goed na te denken over wat écht belangrijk voor je is”, tipt Van Vliet. “Je moet je tijd en energie eigenlijk zien als een taart, en al die punten van je taart kun je maar één keer verdelen. Het moederschap is natuurlijk al een enorm groot stuk van die taart. Kijk daarom goed naar hoe je de rest van die taart verdeelt en of het past bij je prioriteiten.” 

Ook vindt Van Vliet het belangrijk dat vrouwen al voor hun zwangerschap en bevalling nadenken over hoe ze hun eigen identiteit willen vormgeven na de geboorte van hun kind. “Het moederschap is meer dan alleen het krijgen van een baby; het is een psychologisch en emotioneel proces dat je hele identiteit raakt. Door bewust te worden van wat je te wachten staat, kun je al nadenken over hoe je verschillende aspecten van jezelf wilt behouden. Dit voorkomt dat je nieuwe realiteit rauw op je dak valt.” 

Daarnaast benadrukt Van Vliet het belang van steun van andere moeders. “Nieuwe moeders hebben echt baat bij een netwerk van andere moeders. Door een band op te bouwen met andere moeders, kun je ervaringen uitwisselen. Die sociale steun helpt op meerdere vlakken. Je kunt steun bij elkaar vinden en advies inwinnen, maar het helpt ook tegen eenzaamheid. Ook is het heel fijn om je verhaal met andere moeders te kunnen delen, zonder dat ze je veroordelen.” 

Karianne van Vliet 

Karianne van Vliet, GZ-psycholoog bij psychologiepraktijk Nieuw Leven, beschrijft de overgang naar het ouderschap als een van de meest ingrijpende processen uit haar leven. Met de cursussen die ze aanbiedt via Matrescence Psychologie, wil ze (aanstaande) ouders ondersteunen om deze transitie zo soepel mogelijk te laten verlopen.

Lees meer artikelen over vrouwen en het moederschap:

1. Dorien (32) : Had ik maar nooit… ‘Zo makkelijk over het moederschap gedacht’ 
2. Sylvia (29) vindt het moederschap zwaar: ‘Ik voel me schuldig dat ik niet van ieder moment geniet’
3. Zo (her)ontdek je je persoonlijkheid weer als je net moeder bent geworden
4. Dit is waarom selfcare belangrijk is voor alle moeders.
5. Last van mom guilt? Met deze tips heb je er geen last meer van 

3x manieren waarop het moederschap meer zelfvertrouwen kan geven