Lise Steegmans Kinderen 16 jun 2022, 09:05

Leestijd: 4 minuten

6x dingen die we kunnen leren van de IJslandse opvoeding

Wie kijkt naar de tien gelukkigste landen ter wereld, ziet dat IJsland de top drie afsluit. Dat komt door de prachtige natuur, de kleine gemeenschap en ook absoluut door het opvoedgeheim van de bevolking. Wat kunnen we van de IJslandse opvoeding leren?

We zijn vooral nieuwsgierig naar een ding: hoe leer je kinderen slapen tijdens zomers zonder zonsondergang?

Leren van de IJslandse opvoeding

IJsland is een afgelegen oord, met ijzige winters en zomers vol daglicht. De eilandstaat telt slechts 366.425 inwoners, dat zijn er net iets meer dan de gemeente Utrecht. Waar je je ook bevindt in Reykjavik, als je buiten de hoofdstad 30 minuten in een willekeurige richting rijdt, bevindt je je tussen lavavelden, watervallen, fjorden en gletsjers.

Dat is wat anders dan het dichtbevolkte Nederland en dat vraagt om een andere levensstijl en denkwijze. Wat is de IJslandse twist als het om opvoeden gaat?

1. Beweeg mee met de elementen van het weer

In Nederland heerst nogal het idee dat regen stom, vies en nat is. Net zoiets als sneeuw, bij de eerste vlokken zijn de spoorwegen al ontregeld. Dat gaat er in IJsland anders aan toe. Daar gaat het leven door, no matter the weather. Omdat het vaak regent, sneeuwt en waait op IJsland, is de lokale bevolking al snel positief over de weersomstandigheden. “Vandaag waait het tenminste niet”, is zo’n positieve kijk die je IJslanders snel hoort zeggen. Zij zijn wel erger gewend…

2. Laat je kind onbezorgd vrij

IJslanders waarderen vrijheid voor kinderen. En dat geldt ook voor vrijheid van toezicht voor volwassenen. In IJsland spelen kinderen vaak buiten zonder hun ouders. Sterker nog, de meeste kinderen onder de twaalf jaar hoeven pas tegen tien uur ‘s avonds binnen. Er zijn geen zorgen over stranger danger, omdat dit simpelweg niet voorkomt op het eiland. Zo heeft IJsland een zeer laag misdaadcijfer.

Veel vraag naar GPS-horloge na dood Gino (9), maar ‘afspraken met kind nóg belangrijker’

IJslandse kinderen brengen hun dagen door met wandelen, fietsen, gewoonweg buitenspelen – waar ze ook willen. Weten hun ouders dan wel waar ze zijn? Grote kans van niet. Dat hoeft ook niet. De kinderen vinden vroeg of laat wel de weg naar huis.

3. Investeer in de kleine gemeenschap

In IJsland woont maar een klein aantal mensen. De kans is groot dat je elkaar tegenkomt wanneer je boodschappen doet. Bovendien zijn er weinig verschillen tussen arm en rijk, dus de kans is ook groot dat je beroemdheden tegenkomt in de rij bij de supermarkt. Dat de lokale gemeenschap daarom belangrijk is, is iets dat kinderen al meekrijgen op de basisschool.

Ouders en kinderen kijken niet gek op als de kinderen elkaars huis moeten bezichtigen. Veel kinderen krijgen op school de opdracht om iedere dag naar een ander huis van een klasgenootje te lopen. Zo weten ze precies wie er waar woont.

4. Staar je niet blind op de klok

In de zomer gaat de zon nooit onder op IJsland. Het lijkt erop dat de zon rond middernacht ondergaat, maar dan stuitert hij een paar uur op de horizon en komt hij weer omhoog. De hele nacht voelt dan als een schemering. Dat brengt andere, verkwikkende energie met zich mee, energie die we in Nederland eigenlijk niet kennen. In IJsland blijft iedereen lang na bedtijd op.

Dat heeft ook impact op de IJslandse opvoeding. Ouders improviseren er op los om de kinderkamers te verduisteren. Zodra de zon niet meer ondergaat, komen overal de kartonnen knutsels en grote handdoeken tevoorschijn. Toch leven veel kinderen hier volgens het tempo van de zon en blijven ze gerust op tot middernacht.

5. Wees creatief in donkere tijden

Tijdens de wintermaanden gebeurt het tegenovergestelde. Vanaf oktober laat de zon zich steeds minder zien, en van november tot februari is het meerendeel van de dag donker. De zon komt op om 10:30 uur en gaat weer onder om 15:30 uur. Het wordt nooit helemaal licht, omdat de zon niet meer hoog in de lucht komt. Dat zorgt voor lange schaduwen en een mysterieus sfeertje.

Hoewel veel mensen de winter blues krijgen, zijn IJslanders ervaren in winterpret. Overal zijn ijsbanen, warmwaterbronnen waar je kunt zwemmen of heuvels waar je kunt sleeën. Het is voor IJslanders normaal om voor of na school even te gaan zwemmen in een geothermaal bad. Het coolste en meest IJslandse om te doen is zwemmen tijdens een sneeuwstorm. Het warme, vulkanische water maakt zwemmen aangenaam, zelfs als het donker en winderig is en sneeuwt – je hoeft alleen maar van het zwembad naar de hot tub te sprinten.

6. Leer je baby al vroeg zwemmen

Zwemmen is dus een ding in IJsland, ook binnen de IJslandse opvoeding. Om die reden nemen ouders hun baby al mee naar hun eerste zwemlessen als ze drie maanden oud zijn. Het gaat minder om leren zwemmen en meer om wennen aan het ritueel van naar het zwembad gaan. Veel ouders nemen hun kinderen drie keer per week mee naar zwembaden die speciaal voor baby’s zijn gemaakt. Daar leren baby’s om onder water te gaan zonder te ademen, door een reflex te trainen waarmee alle baby’s worden geboren. Je telt in feite tot drie en blaast in het gezicht van je baby en dompelt je baby onder water.

6x dit kunnen we leren van de Deense opvoeding