Rachelle Abbas Eropuit 25 okt 2018, 09:00

Leestijd: 4 minuten

Halloween vs Sint Maarten: alles wat je moet weten

Bij vreemden langs de deur gaan, aanbellen en om snoep ‘vragen’. We kennen het allemaal, de meeste van ons in Nederland kennen dit als Sint Maarten. Maar Halloween is ons ook niet onbekend en heeft wel wat weg van Sint Maarten.

Toch leek Halloween nooit zo populair in Nederland. Waar het in andere landen groots gevierd wordt, lijkt Sint Maarten bij ons meer in trek. Daarentegen organiseren steeds meer basisscholen speciale Halloweenavonden en speurtochten waar kinderen langs de deuren gaan, het lijkt in Nederland steeds populairder te worden. Maar wat is nou het verschil tussen Halloween en Sint Maarten, en wat zijn de overeenkomsten?

Wat is Halloween

Halloween wordt elk jaar gevierd op de avond en in de nacht van 31 oktober. Waarschijnlijk heb je weleens foto’s of beelden gezien van Halloween vierende mensen in kostuums en ken je de oranje pompoen ook waar een vorm van een gezicht met een (gemene) grijns is uitgesneden, wat symbool is voor dit feest. Op 31 oktober ‘s avonds verkleden kinderen (en volwassenen) zich en bellen aan bij vreemde mensen die over het algemeen versierd zijn met pompoenen en lichtjes. ‘Trick or treat’ roepen wanneer er open wordt gedaan is iets wat typerend is voor Halloween. De mensen die open doen mogen vervolgens kiezen of ze een snoepje geven of dat de kinderen een geintje mogen uithalen – de meeste mensen kiezen ervoor om een snoepje te geven.

De oorsprong van Halloween

De naam Halloween komt van All Hallows Eve, de avond voor Allerheiligen. De oorsprong van Halloween is wat onduidelijk, maar het terugkerend idee is dat het een Keltische feestdag is.
Volgens de Keltische kalender begon het jaar op 1 november en 31 oktober was dus oudejaarsavond. De Kelten geloofden dat op 1 november de geesten van de overleden mensen van dat jaar terug kwamen om het lichaam over te nemen. Om de geesten weg te jagen droeg men masker en legden ze voedsel voor de deuren, vandaar dat mensen zich verkleden en vaak enge kostuums dragen met Halloween. Het is onduidelijk waar ‘trick or treat’ vandaan komt, Keltische jongens gingen tijdens Samhain langs de deuren om hout voor vreugdevuren op te halen waarbij later ook eten gegeven werd. Een ander idee is dat er eten bij de voordeur werd achtergelaten om wezens zoals elfen tevreden te stellen. Deed je dit niet, dan dacht men dat deze wezens huizen zouden verbranden.

Zo’n 150 jaar geleden werd Halloween verspreid naar de Verenigde Staten en Canada. Immigranten uit Ierland en Schotland brachten het feest mee in de 19e eeuw. Nadat de viering van Halloween in de tweede helft van de 19e eeuw vooral beperkt bleef tot de immigrantengemeenschappen, verspreidde het feest zich in het eerste decennium van de 20e eeuw in alle lagen van de bevolking. In Amerika begon ook de traditie om pompoenen uit te hollen voor Halloween. Onder invloed van de Amerikaanse cultuur verspreidt het feest zich nu steeds verder.

Halloween in Nederland

Basisschool die tochten organiseren, een halloweenfair, fright nights, markten, Halloween begint steeds meer te leven in Nederland. Toch gaan kinderen op 31 oktober nog niet massaal verkleed langs de deuren, het lijkt eerder een goed excuus voor een verkleedfeestje.

Wat is Sint Maarten

Sint Maarten is de naamdag van Sinte-Marten (of ook wel Martinus van Tours, Sint-Martinus, Sinter Merte of Sinte-mette). Op 11 november gaan kinderen met lampionnetjes langs de deuren waarbij ze liedjes zingen in ruil voor snoep. De traditie is dat kinderen zelf een lampion maken en ‘s avonds als het donker is langs de huizen gaan om liedjes te zingen. In ruil daarvoor krijgen ze een kleien attentie, vaak in de vorm van snoep.

De oorsprong van Sint Maarten

De heilige Martinus van Tours stierf op 8 november 397 en werd op 11 november begraven, 11 november was ook de doopdag van de heilige. Martinus stond bekend om zijn liefdadigheid en zijn vrijgevigheid, hij was voornamelijk de beschermheilige van armen en bedelaars. Om hem te eren, kregen kinderen op 11 november kleinigheidjes. Op een gegeven moment gingen kinderen op 11 november met zelfgemaakte lampionnetjes of uitgehouden knollen of pompoenen met een kaarsje langs de deuren. Tot ongeveer de jaren 20 was Sint Maarten meer iets voor arme kinderen, maar daarna begon men het feest te zien als een traditie en mocht iedereen meelopen.

Toch kan de oorsprong van het Sint-Maartenfeest niet per definitie in de verering van Maarten van Tours gevonden worden. Er wordt ook gesteld dat van oudsher de oogst binnen moest zijn en het veel op stal moest staan op 11 november. Ter ere daarvan werden er vuren gemaakt en dat zou weer terugslaan op een Germaans winterfeest ter ere van de Germaanse oppergod Wodan. Bij dat feest werden er vuren rondgedragen en offers gebracht om het land en het vee vruchtbaarder te maken. De kerk zou dit gebruik hebben overgenomen om zo het vertrouwen van de niet-christelijke bevolking te winnen.

Sint-Maarten is een zogeheten ‘bedelfeest’. Het was echt een feest voor de armen, die op 11 november een kleinigheidje (zoals suikerbieten of brood) kregen om de winter door te komen. Aan het begin van de 20e eeuw nam de belangstelling voor het feest ook onder de andere lagen van de bevolking toe.

Sint Maarten in Nederland

Tot op heden wordt Sint Maarten op veel plekken in Nederland gevierd. Het feest wordt niet overal hetzelfde gevierd, het verschilt vooral tussen de noordelijke en zuidelijke provincies.