Sabine van der Spoel Zwanger worden Vandaag, 09:02

Leestijd: 5 minuten

‘Zal ik mijn eicellen laten invriezen?’ Gynaecoloog geeft uitleg

Regelmatig krijgen we bij Famme vragen van lezers over zwanger worden en zwanger zijn. Daarom delen we elke week een dilemma van een lezer. Deze week legt Emilia (35) haar dilemma voor: ‘Ik heb geen partner, maar wel een kinderwens. Zal ik mijn eicellen laten invriezen?’ 

“Ik heb altijd al geweten dat ik kinderen wilde. Als tiener riep ik dat ik rond mijn vijfentwintigste mijn eerste kind wilde hebben samen met de liefde van mijn leven. Van een partner kwam het al die jaren echter niet. Inmiddels ben ik 35 jaar oud en begin ik stress te ervaren rond het vervullen van mijn kinderwens.” 

Invriezen van eicellen

“Het liefst zou ik een kind krijgen met een partner, maar een serieuze relatie heb ik nog nooit gehad. Ik wil mezelf geen pessimist noemen, maar ik denk dat de kans klein is dat ik binnen nu en twee jaar de ware tegenkom. De situatie nog even aankijken voelt door mijn leeftijd riskant. Ik zou kunnen kiezen voor een zaaddonor, maar ik vind het lastig om het ideaalplaatje los te laten.

Nu overweeg ik om mijn eicellen in te vriezen. Ik wil niet riskeren dat mijn vruchtbaarheid in de komende jaren hard achteruit gaat en ik straks ook nog de optie verlies om zwanger te worden met een donor. De stap naar een fertiliteitskliniek heb ik nog niet gezet, maar binnenkort wil ik graag een oriënterend gesprek inplannen.” 

Advies van een gynaecoloog

Als Emilia ervoor kiest om haar eicellen in te vriezen, is ze niet de enige, vertelt gynaecoloog Gijs Teklenburg, gespecialiseerd in voortplantingsgeneeskunde bij het Isala Fertiliteitscentrum. “Per jaar worden hier zo’n vijftig behandelingen uitgevoerd op basis van een sociale indicatie”, vertelt hij. Bij een sociale indicatie kiest een vrouw vanwege persoonlijke omstandigheden voor het invriezen van haar eicellen en niet vanwege medische redenen.

Om te beoordelen of het invriezen van eicellen de juiste keuze is voor een vrouw, plannen specialisten altijd eerst een informerend gesprek in. “Het is belangrijk om goed geïnformeerd te zijn en alternatieve scenario’s te bespreken en eventueel te overwegen. Er is nog best veel onbekend over vruchtbaarheid. Soms merk ik dat vrouwen niet aan alle alternatieven hebben gedacht. Sommige vrouwen komen bijvoorbeeld al op vrij jonge leeftijd langs. Na het gesprek overwegen zij weleens om nog twee jaar te wachten om te zien hoe hun sociale leven zich ontwikkelt.

Er zijn ook vrouwen die tijdens zo’n gesprek best bereid blijken te zijn om hun kinderwens los te koppelen van een partner. Zij besluiten soms om voor een traject met een donor te kiezen. Maar er zijn ook vrouwen die na zo’n gesprek juist zeker weten dat het invriezen van eicellen de juiste keuze voor hen is.” 

Het traject 

Het invriezen van eicellen kan om verschillende redenen een goede uitkomst voor vrouwen zijn. Toch waarschuwt Teklenburg dat het traject niet onderschat moet worden. “We kijken vooraf altijd of een vrouw het traject lichamelijk niet te belastend vindt. Het kan fysiek pittig zijn. Het traject omvat meerdere vaginale echo’s en hormooninjecties om de eierstokken te stimuleren om meerdere eiblaasjes te laten rijpen. Daarnaast moeten we natuurlijk een eicelpunctie uitvoeren om de eicellen te verkrijgen. Dat is, ondanks de pijnstilling, een pijnlijke behandeling.” 

Voor er over kan worden gegaan op het traject, moet eerst nog beoordeeld worden of het verstandig is om de punctie bij een vrouw uit te voeren. “Elke arts heeft natuurlijk in zijn of haar eed beloofd: First, do no harm. In dit geval is dat best lastig. Als je besluit de behandeling uit te voeren, ga je uiteindelijk wel met een naald in de eierstokken van een vrouw prikken. Daar kun je schade mee aanbrengen.” Om die reden wordt altijd afgewogen of het doel de mogelijke risico’s rechtvaardigt. “We beoordelen altijd of een vrouw gezond is en of er medische risico’s zijn. Bij een vrouw die bijvoorbeeld langdurig bloedverdunners gebruikt, kan de behandeling extra risico’s met zich meebrengen, zoals een verhoogde kans op bloedingen.” 

Daarnaast wordt de leeftijd van een vrouw meegenomen in de overweging. “De ideale leeftijd om eicellen af te nemen ligt tussen de 30 en 35 jaar. Onder de 30 jaar is er vaak nog geen noodzaak voor. Wij hanteren daarom een minimumleeftijd van 30 jaar.” Teklenburg vervolgt dat er ook een maximumleeftijd is voor het traject, namelijk 38 jaar. Vanaf die leeftijd neemt de kwaliteit en hoeveelheid van eicellen sterk af, waardoor de kans op een succesvolle zwangerschap ook afneemt. 

Risico’s en slagingskansen

Als een vrouw gezond genoeg is voor de punctie, dan blijft er alsnog wel een kleine kans op complicaties. “De punctie kan mogelijk complicaties met zich meebrengen zoals bloedingen, infecties of schade aan omliggende organen, zoals aan de darm of blaas. De kans hierop is echter minder dan 1 procent.” Het invriezen brengt gelukkig geen verhoogde risico’s mee voor het kind dat hier mogelijk uit wordt geboren. 

Na een go verloopt het traject zelf vrij snel. “Tussen de eerste injectie en de punctie zitten meestal drie weken.” Hoeveel eicellen er tijdens de punctie verkregen kunnen worden, hangt van de patiënt af. Persoonlijke en biologische factoren spelen mee, maar met name de leeftijd van de patiënt speelt een rol. Naarmate vrouwen ouder worden, neemt hun eicelvoorraad namelijk af. “Tijdens de ingreep streven we ernaar om ongeveer 20 eicellen te verkrijgen. Dit aantal biedt de beste kans op een kind, omdat slechts 3 tot 5 procent van de ingevroren eicellen daadwerkelijk leidt tot een levend geboren kind.” 

Hoe groot de kans op een gezond kind is na het invriezen van de eicel, hangt ook weer van iemands leeftijd af. “Als de eicellen van iemand op 30-jarige leeftijd worden ingevroren en pas op 45-jarige leeftijd worden gebruikt, is de kans op een gezond geboren kind bijna vergelijkbaar met die van een 30-jarige.”

Wel of niet doen?

Aan vrouwen die twijfelen over de procedure, wil Teklenburg meegeven dat het uiteindelijke percentage vrouwen dat hun ingevroren eicellen laat bevruchten vrij laag is. “Slechts 25 procent van de vrouwen doet dit. Ik wil er wel een kanttekening bij plaatsen dat deze techniek natuurlijk nog niet zo lang bestaat en het kan dat de eicellen nog worden opgehaald om te gebruiken, maar het is wel een goede relativering.

Er zijn veel vrouwen die zorgen kunnen ervaren over hun vruchtbaarheid en denken dat ze hun eicellen moeten invriezen. Deze vrouwen moeten zich realiseren dat als ze het doen, ze ook kunnen behoren tot de 75 procent die het achteraf niet nodig bleek te hebben.”

Benieuwd naar zwanger worden met een donor? Deze vrouwen besloten het te doen:

1. Geen partner maar wel een kinderwens? Elisabeth kiest voor een donor.
2. Mikky kiest voor een zaaddonor: ‘Tot diep in de nacht bekeek ik honderden profielen’
3. Chloé (36): ‘Mijn spermadonor is de beste vriend van mijn partner’