Redactie Gezondheid 10 nov 2019, 07:49

Leestijd: 5 minuten

Abortus in Nederland: wat zijn precies de regels?

Het zal waarschijnlijk niemand zijn ontgaan dat er in de afgelopen maanden veel strengere abortuswetten zijn doorgevoerd in Amerika. In veel staten is het laten uitvoeren van een abortus na 6 weken zwangerschap niet meer legaal.

Nederland heeft sinds 1984 duidelijke wetten en regels omtrent abortus ingevoerd, en deze zijn tot op heden niet verandert. Maar wat zijn dan precies de regels in Nederland? Wij zochten het uit.

Regelgeving in Nederland

Sinds 1984 is de Wet Afbreking Zwangerschap van kracht in Nederland. In deze wet staat beschreven hoe de abortushulpverlening in ons land is geregeld. De belangrijkste regels zijn:

Een abortus mag tot de 24e week van de zwangerschap. Baby’s ouder dan 24 weken zouden in theorie namelijk buiten het lichaam van de moeder kunnen overleven. Omdat een zwangerschap soms tot 2 weken in duur kan verschillen met het termijn dat de arts heeft aangegeven, wordt er in de praktijk vaak een termijn van 22 weken zwangerschap aangehouden als uiterste mogelijkheid.

Als je langer dan 16 dagen overtijd bent, geldt er een bedenktijd van 5 dagen voordat er een abortus uitgevoerd kan worden. Deze wachttijd gaat in zodra een arts het de zwangerschap en het termijn ervan heeft vastgesteld.

Als een meisje zwanger is en jonger dan 16 jaar, heeft zij toestemming tot abortus nodig van een van haar ouders of van een voogd. Als ze deze niet krijgt, is het mogelijk voor haar om zelf een (huis)arts te bezoeken en haar wens kenbaar te maken. De arts schat vervolgens in of de abortus ook zonder toestemming van ouders mag worden uitgevoerd.

Wanneer de vrouw woonachtig is in Nederland en hier ingeschreven staat, worden de kosten voor een abortus vergoed vanuit de Kaderwet VWS-subsidies.

De wet uit 1984 wordt geregeld geëvalueerd, om te kijken of deze wet nog in de moderne tijd functioneert. Deze evaluaties hebben in 2005 en 2018 plaatsgevonden. Grote veranderingen in regelgeving zijn hier tot op heden nog niet uitgekomen.

Verschillende abortusbehandelingen

In Nederland worden verschillende abortusmethoden toegepast als je ongewenst zwanger bent. Welke behandeling het meest geschikt is, hangt vaak af van hoe lang je al zwanger bent.

Overtijdbehandeling

Het verschil tussen een overtijdbehandeling en een abortus is dat bij de eerste er nog geen bedenktijd van 5 dagen geldt. Als je er binnen 16 dagen na je verwachtte menstruatie achterkomt dat je zwanger bent, en dit is door een arts bevestigd, heb je geen verwijsbrief nodig om over te gaan tot behandeling. Deze behandeling bestaat vaak uit het innemen van een abortuspil.

Tot 9 weken zwangerschap

Als er een zwangerschap bij je is vastgesteld die nog niet verder is dan tussen de 7 en 9 weken (vanaf de dag van je laatste menstruatie), is het nemen van een abortuspil een optie. In het ziekenhuis of in een kliniek krijg je een pil die zorgt dat de zwangerschap stopt. Ongeveer twee dagen breng je andere pillen vaginaal in, waardoor het vruchtzakje door baarmoederkrampen naar buiten zal komen. Dit kan een paar dagen duren. Zorg er in deze periode voor dat je niet alleen bent en altijd beschikt over vervoer om eventueel naar het ziekenhuis te gaan bij complicaties.

Tot 13 weken zwangerschap

Na 13 weken bevindt je zwangerschap zich in het tweede trimester. Regelgeving rondom abortus in Nederland stelt hierbij een grens voor het uitvoeren van een zuigcurretage. Dit kan dus tot 13 weken. Hierbij wordt je vaak onder plaatselijke of algehele narcose gebracht, en wordt het vruchtje en het baarmoederslijmvlies met een zuigslangetje verwijderd. De gehele procedure duurt vaak niet langer dan 10 minuten. Je zal nog wat langer last hebben van bloedverlies, maar na de behandeling mag je vaak snel naar huis.

Langer dan 13 weken zwanger

Als je langer zwanger bent dan 13 weken, ben je al in je tweede trimester. De abortusbehandeling is daarom dus anders. Een uur voor de behandeling krijg je prostaglandines toegediend, waardoor de baarmoedermond weker wordt. Je wordt plaatselijk of onder een geheel roesje gebracht, waarna de baarmoedermond met een eendenbek zichtbaar wordt gemaakt. Daarna wordt het vruchtje met hulp van instrumenten uit de baarmoeder verwijderd, waarna de baarmoeder daarna met een zuigslangetje leeg wordt gemaakt. De behandeling duurt ongeveer 30 minuten. Na de behandeling loop je een iets grotere kans op een infectie, waardoor je vaak een preventieve antibioticakuur krijgt. Mogelijke zwangerschapsverschijnselen kunnen nog een aantal weken aanhouden.

Als je onbeschermde seks hebt gehad tijdens je vruchtbare dagen en je bent je hier snel van bewust, zijn er ook andere mogelijkheden, die het ontstaan van een zwangerschap kunnen voorkomen:

Morning-after pil of een spiraaltje

Als je onbeschermde seks hebt gehad tijdens je vruchtbare dagen, kan je tot 3 dagen na de gemeenschap een morning-after pil kopen bij de drogisterij. Via de huisarts is het soms ook mogelijk om een ‘moredays-afterpill’ te halen. Die kan je vaak tot 5 dagen na onbeschermde seks nemen.
Het is ook mogelijk om tot 5 dagen na de gemeenschap en de vermoedelijke eisprong door de huisarts een spiraaltje te laten zitten. Dit verkleint de kans dat de bevruchte eicel zich in kan nestelen in je baarmoeder.