Janneke Juffermans Ouderschap 1 aug 2021, 14:44

Leestijd: 5 minuten

8 x zo leer je sorry zeggen 

Laat jij je kind netjes sorry zeggen als het ruzie heeft gemaakt? Of als het een ander iets heeft aangedaan? Ja, zo hoort het toch, denk je misschien. Maar werkt het eigenlijk wel?

“Ga jij maar even sorry zeggen”

“Ga maar even sorry zeggen.” Vaak doe je hier als ouder je uiterste best voor als je kind ruzie heeft gemaakt of iets stouts heeft gedaan. Vaak doen kinderen dat dan braaf, of na enig aandringen. Maar dat wil niet zeggen dat het ook het gewenste effect heeft.

Het is goed dat kinderen het leren, want het heeft – net zoals alsjeblieft en dankjewel zeggen – voor nu en voor later een belangrijke functie in de omgang met anderen. Het hoort bij de normen en waarden in onze samenleving dat je je best doet om de relatie met anderen goed te houden.

Let op deze acht aspecten als je het belangrijk vindt dat je kind sorry zegt:

1. Vanaf twee jaar

Vanaf twee jaar kunnen kinderen sorry zeggen. Al kunnen ze zich op die leeftijd nog niet helemaal inleven in de gevoelens van een ander, het is wel goed dat ze al leren dat excuses een manier zijn om het weer goed te maken met iemand. Vanaf zes jaar begrijpen ze pas wat het betekent. Op die leeftijd kun je vaak ook zien dat kinderen het moeilijk vinden om sorry te zeggen.

2. Geen lege excuses

Lege excuses – sorry zeggen om het sorry zeggen – hebben geen zin. Soms roepen kinderen snel ‘sorry’ omdat ze dat nu eenmaal zo geleerd hebben. Maar weten ze dan wat ze zeggen, en menen ze het ook?

Waar het om gaat, is dat ze oprecht berouw voelen en leren om hun eigen verantwoordelijkheid te nemen. Ze moeten leren begrijpen dat ze het op een andere manier hadden moeten aanpakken en dat ze zelf hun best kunnen doen om het weer goed te maken.

3. Niet dwingen

Maar wees eerlijk: laat jij je kind ook weleens sorry zeggen omdat je je bijvoorbeeld schaamt tegenover een andere ouder? Je kind dwingen om sorry te zeggen, heeft weinig zin. Het is misschien fijn voor de ander, maar als je kind het niet meent, leert het vooral iets heel anders: dat je soms iets moet zeggen terwijl je het helemaal niet meent. Het liegt dan in feite over de eigen gevoelens. Het leert dat het belangrijker is om je aan de regels te houden dan om te luisteren naar je gevoel.

 4. Zelf sorry zeggen

Kinderen leren pas uit zichzelf sorry te zeggen als hun ouders dat ook regelmatig doen. Maar dat is nog niet zo makkelijk. Vaak voelen ouders ongemak om excuses aan te bieden aan hun eigen kinderen omdat het voelt alsof ze hun kinderen dan laten zien dat ze falen als ouder.

Maar die angst is onterecht. Wees lief voor jezelf: je hoeft jezelf niet meteen een mislukte ouder te voelen, het is normaal dat je fouten maakt. In feite leer je je kinderen juist iets heel anders door dan ook sorry te zeggen: dat het menselijk is om fouten te maken, dat je zelf verantwoordelijkheid neemt voor je fout en dat je ook je best doet om het weer recht te zetten.

Te vaak sorry zeggen hoeft niet, het moet wel zijn waarde behouden. Zeg het dus alleen als je ergens echt spijt van hebt, bijvoorbeeld als je hebt geschreeuwd of als je je niet hebt gehouden aan je eigen belofte.

Belangrijke richtlijn hierbij: zeg géén ‘maar’ achter je sorry. Het komt er vaak zo makkelijk uit: ‘Sorry dat ik zo tegen je schreeuwde, maar jullie deden ook zó druk aan tafel.’ Maar op die manier ontkracht je je eigen excuses, want zo leg je de schuld toch nog bij het kind.

Je sorry moet gaan over jouw gedrag, niet over het gedrag van je kind. Een betere manier is: sorry zeggen, uitleggen waarom je zo deed zónder de schuld bij je kind te leggen (‘ik ben vandaag nogal moe’) en vervolgens zorgen voor een oplossing. Leg bijvoorbeeld uit hoe je zo’n uitbarsting de volgende keer wilt voorkomen.

5. Krijg het verhaal helder

Als je wilt dat je kind oprecht leert om oprecht sorry te zeggen, moet je daar soms bij helpen. Dring om te beginnen niet meteen aan op excuses, maar vraag aan je kind wat er is gebeurd. Laat beide partijen hun verhaal doen. Daarna weet je pas of het nodig is dat er excuses worden gemaakt of dat beide kinderen dat misschien moeten doen.

6. Geef de ruimte

Meteen sorry zeggen, gaat waarschijnlijk niet. Niemand kan midden in een boze bui gemeend excuses aanbieden.  Praat daarom eerst nog even verder. Geef ze daarbij ook de ruimte om er even over na te denken als ze dat nodig hebben.

7. Praat over de emoties

Benoem wat je ziet, bijvoorbeeld: ‘Ik zie dat Lily heel boos is’, ‘Je bent er verdrietig van’. Of laat de kinderen zelf benoemen hoe ze zich voelen. Je kunt ze hierbij helpen door ze vragen te stellen: ‘Zie je hoe Lily kijkt?’. Of: ‘Hoe denk je dat hij zich nu voelt?’ Door begrip te tonen voor de gevoelens van beiden, zakken de emoties en komt er meer begrip voor elkaar.

8. Zoek naar een oplossing

Als er verdriet of ruzie is ontstaan door toedoen van jouw kind, zoek dan samen naar een oplossing. Zorg dat je kind zich niet (nog) schuldig(er) voelt. Als het zich goed voelt, is het beter in staat om op een positieve manier te reageren.

Vraag hoe het deze situatie zou kunnen oplossing Misschien komt je kind zelf met een oplossing. Als het geen idee heeft of nog te jong is, help je kind dan op weg. Zoek naar manieren die passen bij de situatie en geef bijvoorbeeld de keuze uit een paar opties. Die kunnen variëren van het helpen om het Lego-huis weer op te bouwen, eigen speelgoed uit te lenen of sorry te zeggen tegen de ander.

Leg daarbij uit waarom het goed is om sorry te zeggen en wat het oplevert. Als je kind zelf voorstelt om excuses te maken, dan is dat een mooie manier. Als je merkt dat je kind hier alleen voor kiest om er maar vanaf te zijn, leg dan uit dat het op die manier niet zoveel voorstelt en dat sorry zeggen pas echt wat waard is als je het meent.

Straffen zonder het echt geven van straffen: zo doe je dat